Dorosłe dzieci nie powinny płacić za błędy swoich rodziców. Nie powinny odpowiadać za ich długi, przemoc, ani toksyczne decyzje. A jednak w Polsce wciąż zdarza się, że dorosłe dziecko — mimo braku kontaktu z rodzicem — dziedziczy jego zobowiązania, ponosi odpowiedzialność finansową, a nawet mierzy się z przemocą ze strony osoby, która powinna je chronić.

W Fundacji Yes, we love Foundation pracujemy nad rozwiązaniem, które może to zmienić — projektem ustawy o zrzeczeniu się rodzica za jego życia. To pomysł, który dojrzewał w rozmowach, historiach i badaniach społecznych. Teraz staje się realnym postulatem legislacyjnym.

W polskim prawie nie istnieje dziś możliwość trwałego zrzeczenia się rodzica za jego życia. Można ograniczyć władzę rodzicielską lub ją pozbawić, ale tylko w odniesieniu do dzieci niepełnoletnich. Po osiągnięciu 18 roku życia — nawet jeśli rodzic był sprawcą przemocy, uzależnionym dłużnikiem lub osobą, która nigdy nie uczestniczyła w wychowaniu — więź prawna nadal istnieje.

To oznacza, że:

- dorosłe dziecko może dziedziczyć po rodzicu długi (nawet jeśli złoży oświadczenie o odrzuceniu spadku,

- wciąż musi je formalnie złożyć, aby się zabezpieczyć),rodzic może rościć sobie prawo do alimentów od dziecka

- i wciąż pozostaje stroną w kwestiach prawnych, które dla ofiary są źródłem traumy.

To nie jest luka prawna — to brak empatii systemu.

W ciągu ostatnich lat Fundacja Yes, we love Foundation zebrała dziesiątki historii dorosłych dzieci, które całe życie walczyły nie z rodzicem, ale z systemem, który go chronił.

„Mój ojciec nigdy mnie nie utrzymywał, ale po latach chciał ode mnie alimentów.”

„Matka zadłużyła się po uszy, a komornik przysłał pismo do mnie, bo dziedziczenie.”

„Nie chcę mieć z nim nic wspólnego – ani emocjonalnie, ani prawnie, ani finansowo.”

Te historie mają wspólny mianownik: brak narzędzia, by się odciąć. W innych krajach europejskich funkcjonują rozwiązania umożliwiające zerwanie więzi prawnej z rodzicem, gdy zachodzą poważne przesłanki – w Polsce nie ma nawet rozmowy o tym.

Udokumentowana przemoc fizyczna, psychiczna lub ekonomiczna.
Brak kontaktu i zaangażowania rodzica przez minimum 10 lat.
Stwierdzenie przez sąd braku więzi emocjonalnej i faktycznej.
Dowody na zadłużenie lub rażące naruszenie obowiązków rodzinnych.
Wcześniejsze wyroki ograniczające prawa rodzicielskie.
Ryzyko finansowe lub emocjonalne po stronie dziecka.
Udział w postępowaniu mediacyjnym lub sądowym potwierdzający próbę naprawy relacji (bez skutku).
Zgoda sądu rodzinnego i opinii biegłego psychologa.

Choć ustawa o zrzeczeniu się rodzica dopiero powstaje, już teraz można ograniczyć ryzyko przejęcia długów czy roszczeń:

- odrzucaj spadek po rodzicu, nawet jeśli nie masz kontaktu – to najprostsze zabezpieczenie,

- zachowuj dowody przemocy – będą podstawą przy przyszłych wnioskach o zrzeczenie,

- uczestnicz w badaniach społecznych Fundacji Yes, we love Foundation – Twoja historia realnie pomoże nam w przygotowaniu projektu ustawy,

- informuj innych, że przemoc ekonomiczna i długi rodzinne to nie „sprawy prywatne”, ale problem systemowy.

W Polsce przez lata uczono nas, że rodzic to świętość, nawet jeśli krzywdził. My mówimy inaczej: szacunek do rodzica nie może być obowiązkiem, jeśli relacja była oparta na przemocy. Prawo musi chronić tych, którzy przez całe życie nie mieli ochrony — dzieci dorosłe, które dziś próbują po prostu żyć spokojnie. Fundacja Yes, we love Foundation prowadzi prace koncepcyjne nad ustawą, konsultuje ją z prawnikami i społeczeństwem. Chcemy, by w 2026 roku w Polsce pojawił się pierwszy projekt obywatelski ustawy o zrzeczeniu się rodzica — złożony przez nas i tysiące osób, które mają odwagę mówić o swojej historii.

Więcej informacji

Dlaczego potrzebna jest ustawa o zrzeczeniu się rodzica?

9 minut czytania

Dlaczego to temat, o którym trzeba mówić

Dlaczego ta ustawa jest potrzebna – fakty i emocje

Jak wyobrażamy sobie ustawę o zrzeczeniu się rodzica

Propozycja Fundacji Yes, we love Foundation:

Ustawa o zrzeczeniu się rodzica powinna umożliwiać dorosłemu dziecku złożenie wniosku do sądu rodzinnego o trwałe pozbawienie więzi prawnej i finansowej z rodzicem, jeśli spełnione są przesłanki:

Kiedy zrzeczenie się rodzica byłoby możliwe?

Jak się bronić już dziś – zanim zmieni się prawo?

Słowo od Fundacji

Rekomendowane publikacje

Poznaj inne artykuły Fundacji Yes, we love – o prawie, przemocy ekonomicznej i realnych historiach ludzi, którzy walczą o sprawiedliwość. Każda publikacja to krok bliżej do systemowej zmiany.

Przemoc ekonomiczna w Polsce

Przemoc ekonomiczna nie zawsze wygląda jak przemoc. Czasem to brak alimentów, kontrola wydatków lub odbieranie niezależności. Tłumaczymy, jak ją rozpoznać i przerwać.

Za każdą ustawą i kampanią stoją ludzie. Poznaj prawdziwe historie kobiet i mężczyzn, którzy przerwali milczenie o przemocy ekonomicznej i odzyskali głos.

Historie osób, które się odważyły mówić.

Dołącz do YesLetter – głosu, którego nie da się zignorować

Szybkie linki

Polityki

Dołącz do nas: