Więcej informacji

Jak tworzy się ustawy w Polsce – krok po kroku

8 minut czytania

Każda ustawa, która zmienia nasze życie – od praw rodzicielskich po wysokość alimentów – zaczyna się od pomysłu. Ale droga od pomysłu do podpisu Prezydenta to długi proces, który wymaga wiedzy, współpracy i społecznego nacisku. W Fundacji Yes, we love Foundation tłumaczymy, jak tworzy się prawo w Polsce, bo wierzymy, że zrozumienie systemu to pierwszy krok do jego zmiany.

Krok 1. Inicjatywa ustawodawcza – czyli kto może zaproponować ustawę

Prawo inicjatywy ustawodawczej mają:

- Prezydent RP,

- Rada Ministrów (rząd),

- Senat RP,posłowie (co najmniej 15 posłów lub komisja sejmowa)

- oraz obywatele – jeśli zbiorą co najmniej 100 000 podpisów.

Ten ostatni punkt to właśnie przestrzeń, w której działają organizacje społeczne, takie jak nasza Fundacja. To obywatelski głos, który może stać się realnym projektem prawa. Złożony projekt trafia na ręce Marszałka Sejmu, który nadaje mu numer druku sejmowego i kieruje do pierwszego czytania.

Krok 2. Trzy czytania w Sejmie – czyli narodziny debaty

W Sejmie projekt ustawy przechodzi trzy czytania:

- Pierwsze czytanie – prezentacja założeń projektu i uzasadnienia. To moment, gdy autorzy tłumaczą, dlaczego ustawa jest potrzebna. Następnie posłowie dyskutują nad ogólnymi zasadami i decydują, czy projekt trafi dalej.

- Drugie czytanie – szczegółowa analiza zapisów przez odpowiednie komisje sejmowe (np. Komisję Sprawiedliwości lub Polityki Społecznej). Posłowie zgłaszają poprawki i modyfikacje, które mogą całkowicie zmienić kształt ustawy.

- Trzecie czytanie – głosowanie nad projektem. Sejm uchwala ustawę zwykłą większością głosów (więcej „za” niż „przeciw”), w obecności co najmniej połowy posłów.

Ustawa przyjęta w Sejmie trafia następnie do Senatu.

Krok 3. Prace w Senacie – poprawki lub akceptacja

W Senacie ustawa trafia do odpowiednich komisji tematycznych, które mogą:

- przyjąć ustawę bez zmian,

- zaproponować poprawki,

- albo wnioskować o odrzucenie ustawy w całości.

Senat ma na to 30 dni (lub 14 – jeśli to ustawa pilna).Jeżeli Senat wprowadzi zmiany, ustawa wraca do Sejmu. Posłowie mogą te poprawki przyjąć lub odrzucić – w tym drugim przypadku potrzebna jest bezwzględna większość głosów.

Krok 4. Prezydent – podpis, weto lub skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego

Po zakończeniu prac parlamentarnych Marszałek Sejmu przekazuje ustawę Prezydentowi RP.Prezydent ma 21 dni na jej podpisanie (7 dni w przypadku ustaw pilnych).

Może jednak:

- odmówić podpisania (weto) i odesłać ustawę do ponownego rozpatrzenia przez Sejm,

- złożyć wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, jeśli ma wątpliwości co do zgodności ustawy z Konstytucją,

- albo podpisać i skierować do Dziennika Ustaw, gdzie zostaje oficjalnie ogłoszona.

Sejm może odrzucić weto Prezydenta większością 3/5 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Od tej chwili ustawa zaczyna obowiązywać po tzw. vacatio legis — zwykle po 14 dniach od publikacji.

Jak to wygląda w rzeczywistości?

Choć proces wydaje się przejrzysty, w praktyce często jest przeciągany, upolityczniony i oderwany od realnych problemów społecznych. Projekty obywatelskie (nawet z setkami tysięcy podpisów) bywają „zamrażane” w sejmowych szufladach. Niektóre ustawy przechodzą błyskawicznie — inne latami czekają na rozpatrzenie.

Dlatego nacisk społeczny i medialny ma ogromne znaczenie. Fundacja Yes, we love Foundation wykorzystuje dane z badań społecznych, raporty i historie obywateli, by przygotowywać projekty ustaw, które nie są pisane zza biurka, tylko wynikają z realnego doświadczenia Polaków.

Jak powstaje ustawa krok po kroku?

• Pomysł → projekt ustawy (np. obywatelski).
• Zebranie minimum 100 000 podpisów.
• Złożenie projektu do Marszałka Sejmu.
• Trzy czytania w Sejmie (dyskusja, poprawki, głosowanie)
• .Prace i głosowanie w Senacie.
• Podpis lub weto Prezydenta.
• Publikacja w Dzienniku Ustaw.
• Wejście w życie – zwykle po 14 dniach.

Słowo od Fundacji

W Fundacji Yes, we love wierzymy, że prawo to nie dokument – to narzędzie zmiany społecznej. Dlatego uczymy, jak działa proces legislacyjny, i pokazujemy, że obywatele mają realny wpływ na jego przebieg. Każda historia, każdy podpis i każdy głos w badaniu społecznym to cegiełka w budowie nowego, lepszego prawa. Chcesz, by w Polsce można było prawnie zrzec się toksycznego rodzica? To właśnie tak się zaczyna — od świadomości, współpracy i inicjatywy obywatelskiej.

Fundacja Yes, we love Foundation jako pierwsza w Polsce buduje systemowe podejście do przemocy ekonomicznej. Łączymy edukację prawną, badania społeczne i presję legislacyjną, by ofiary nie musiały milczeć. Zmieniamy język rozmowy o pieniądzach i relacjach.

Dlaczego warto śledzić nasze działania?

Media społecznościowe także dają nam moc. Dołącz do nas!

Anna Balicka

Oskar Król

Nie zniechęcaj się, jeśli widzisz, że zmiany w prawie trwają długo. Każda rewolucja zaczyna się od kilku osób, które nie odpuściły. Twoje zdanie naprawdę ma znaczenie.

Śledź prace legislacyjne. Głos obywateli nie kończy się na wyborach — to stały dialog. Wspieraj organizacje, które pilnują, by ustawy służyły ludziom, nie polityce.

CZŁONKINI ZARZĄDU YES, WE LOVE FOUNDATION

PREZEZ YES, WE LOVE FOUNDATION

Rekomendowane publikacje

Poznaj inne artykuły Fundacji Yes, we love – o prawie, przemocy ekonomicznej i realnych historiach ludzi, którzy walczą o sprawiedliwość. Każda publikacja to krok bliżej do systemowej zmiany.

Przemoc ekonomiczna w Polsce

Przemoc ekonomiczna nie zawsze wygląda jak przemoc. Czasem to brak alimentów, kontrola wydatków lub odbieranie niezależności. Tłumaczymy, jak ją rozpoznać i przerwać.

Za każdą ustawą i kampanią stoją ludzie. Poznaj prawdziwe historie kobiet i mężczyzn, którzy przerwali milczenie o przemocy ekonomicznej i odzyskali głos.

Historie osób, które się odważyły mówić.

Dołącz do YesLetter – głosu, którego nie da się zignorować

To nie spam. To historie ludzi, którzy – tak jak Ty – chcą zmieniać system. To też wejściówki na nasze wydarzenia, kulisy pracy fundacji i listy, które dają poczucie wspólnoty.

Szybkie linki

Polityki

Yes, we love Foundation

Fundacja działająca na rzecz zmian systemowych w obszarze alimentów i przeciwdziałania przemocy ekonomicznej.

© 2025 Yes, we love Foundation. Wszystkie prawa zastrzeżone.

Projekt i obsługa techniczna: Aries Agency.

Dołącz do nas:

NIP: 9571193445

REGON: 542839177

KRS: 0001196558

Przelew na cele statutowe Fundacji:

YES, WE LOVE FOUNDATION

Numer konta: 56 1020 1811 0000 0702 0483 5932

Tytuł przelewu: Darowizna na cele statutowe Fundacji