Przemoc ekonomiczna – definicja, przykłady, jak się bronić

8 minut czytania

Przemoc ekonomiczna to jedna z najcichszych, a zarazem najbardziej bolesnych form przemocy. Nie zostawia siniaków, ale potrafi zniszczyć poczucie bezpieczeństwa, zależność emocjonalną i wiarę w siebie. Choć od 2023 roku w Polsce funkcjonuje nowa ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej, definicja przemocy ekonomicznej wciąż nie ma osobnego, pełnego uregulowania w przepisach. A przecież jej skutki potrafią być równie dotkliwe jak przemoc fizyczna czy psychiczna.

Czym jest przemoc ekonomiczna?

Według Centrum Praw Kobiet, przemoc ekonomiczna to „każde zachowanie, które ogranicza dostęp ofiary do środków finansowych, własnego majątku lub możliwości samodzielnego zarobkowania”. Z kolei Ministerstwo Sprawiedliwości w oficjalnych wytycznych opisuje ją jako formę przemocy, w której sprawca „pozbawia środków utrzymania lub uniemożliwia korzystanie z majątku”.


W teorii więc definicja jest jasna. W praktyce — rzadko egzekwowana.


„Nie musisz pracować, ja wszystko zapłacę.”

„To moje konto, ja decyduję.”

„Po co ci karta? Przecież ja kupuję, czego potrzebujesz.”


Z biegiem miesięcy ofiara traci prawo do decydowania o sobie — o pieniądzach, o edukacji dzieci, o planach na przyszłość.

Jak wygląda przemoc ekonomiczna w polskich rodzinach?

W Fundacji Yes, we love Foundation otrzymujemy setki historii, które mają wspólny mianownik: pieniądze jako narzędzie władzy.

  • Kobieta z Trójmiasta opowiadała, że mąż kazał jej co tydzień przedstawiać paragony z zakupów, a gdy wydała za dużo – odliczał to z pieniędzy na jedzenie.
  • Mężczyzna z Mazowsza został bez dostępu do konta po rozwodzie – bo wszystkie środki formalnie należały do żony.
  • Młoda matka z Krakowa przez dwa lata czekała na alimenty – dłużnik miał własną firmę, ale „na papierze” zarabiał 1800 zł.

Z danych BIG InfoMonitor wynika, że średni dług alimenciarza w Polsce przekroczył 44 000 zł, a łączna suma zaległości alimentacyjnych w 2025 roku wynosi ponad 14 miliardów złotych. Za każdą z tych liczb kryje się dziecko, które nie dostało swoich pieniędzy na rozwój, posiłek, czy wycieczkę szkolną.

„Niepłacenie alimentów to forma przemocy ekonomicznej wobec dziecka — odcinanie go od możliwości rozwoju i bezpieczeństwa.” - Oskar Król, Fundacja Yes, we love Foundation

Przemoc ekonomiczna w rzeczywistości – jak ją rozpoznać?

Często ofiary nie wiedzą, że tego doświadczają. Myślą: „tak po prostu wygląda związek”, „on lepiej zna się na pieniądzach”, „ona zarządza finansami, bo jest bardziej odpowiedzialna”. Ale za tą „odpowiedzialnością” kryje się kontrola.

Przykłady przemocy ekonomicznej

  • Partner wydziela Ci pieniądze lub żąda paragonów za każdy zakup.
  • Nie masz wglądu do wspólnego konta, wynagrodzenia lub rachunków.
  • Masz zakaz pracy lub nauki, mimo chęci rozwoju.
  • Druga osoba decyduje o wszystkich wydatkach domowych.
  • Wspólne konto jest zablokowane, gdy się kłócicie.
  • Rodzic nie płaci alimentów lub robi to nieregularnie.
  • Partner celowo zaciąga długi na Twoje nazwisko.
  • Twoje decyzje są kwestionowane, bo „to nie Twoje pieniądze”.
  • Jesteś zawstydzany za zakupy lub wydatki.
  • Ktoś kontroluje, ile zarabiasz i jak wydajesz.

Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie, że to przemoc.To nie kwestia charakteru, to nie „różnica poglądów na finanse” — to narzędzie kontroli.

Jak się bronić przed przemocą ekonomiczną?

Zbieraj dowody.
  • Zachowuj wiadomości, nagrania, potwierdzenia przelewów i rachunki.

  • Zadbaj o niezależność finansową.
  • Załóż własne konto bankowe, nawet jeśli wpływają tam małe kwoty.

  • Zgłoś sprawę do kancelarii prawnej specjalizującej się w prawie rodzinnym.
  • Pomogą Ci analizować sytuacje prawne i emocjonalne. Możesz pozostać anonimowy/a.

  • Skorzystaj z bezpłatnej pomocy prawnej lub psychologicznej.
  • Współpracujemy z ekspertami, którzy doradzą, jak zabezpieczyć majątek i złożyć odpowiednie wnioski.

  • Weź udział w naszym badaniu społecznym.

    Twoja historia pomoże nam tworzyć nowe projekty ustaw — m.in. o prawie do zrzeczenia się rodzica i ochronie ofiar przemocy ekonomicznej.

    Słowo od Fundacji

    W Fundacji Yes, we love Foundation mówimy wprost: przemoc ekonomiczna to przemoc. To, że nie widać ran, nie znaczy, że ich nie ma. Każda historia, każdy głos, każda złotówka odebrana w milczeniu — to dowód na systemową nierówność. Jeśli przeżywasz coś podobnego — nie zostawaj z tym sam/a. Podziel się swoją historią, weź udział w naszych badaniach i pomóż nam zmienić prawo, które dziś milczy tam, gdzie powinno chronić.

    Fundacja Yes, we love Foundation jako pierwsza w Polsce buduje systemowe podejście do przemocy ekonomicznej. Łączymy edukację prawną, badania społeczne i presję legislacyjną, by ofiary nie musiały milczeć. Zmieniamy język rozmowy o pieniądzach i relacjach.

    Dlaczego warto śledzić nasze działania?

    Media społecznościowe także dają nam moc. Dołącz do nas!

    Nasza misja
    Nasze twarze
    Click to play video

    Anna Balicka

    Oskar Król

    Jeśli w Twoim domu pieniądze były źródłem strachu lub wstydu, pamiętaj: to nie Twoja wina. Masz prawo do bezpieczeństwa, niezależności i życia bez lęku o jutro.

    Nie bój się prosić o pomoc. Przemoc ekonomiczna często działa w ciszy – a cisza sprzyja sprawcy. Zgłoś się po wsparcie, zanim kontrola stanie się pełnym uzależnieniem.

    CZŁONKINI ZARZĄDU YES, WE LOVE FOUNDATION

    PREZEZ YES, WE LOVE FOUNDATION

    Rekomendowane publikacje

    Poznaj inne artykuły Fundacji Yes, we love – o prawie, przemocy ekonomicznej i realnych historiach ludzi, którzy walczą o sprawiedliwość. Każda publikacja to krok bliżej do systemowej zmiany.

    Wszystkie publikacje

    Przemoc ekonomiczna w Polsce

    Przemoc ekonomiczna nie zawsze wygląda jak przemoc. Czasem to brak alimentów, kontrola wydatków lub odbieranie niezależności. Tłumaczymy, jak ją rozpoznać i przerwać.

    Pokaż całość

    Za każdą ustawą i kampanią stoją ludzie. Poznaj prawdziwe historie kobiet i mężczyzn, którzy przerwali milczenie o przemocy ekonomicznej i odzyskali głos.

    Historie osób, które się odważyły mówić.

    Pokaż historie

    Dołącz do YesLetter – głosu, którego nie da się zignorować

    To nie spam. To historie ludzi, którzy – tak jak Ty – chcą zmieniać system. To też wejściówki na nasze wydarzenia, kulisy pracy fundacji i listy, które dają poczucie wspólnoty.

    Dołącz do Społeczności

    Yes, we love Foundation

    Fundacja działająca na rzecz zmian systemowych w obszarze alimentów i przeciwdziałania przemocy ekonomicznej.

    © 2025 Yes, we love Foundation. Wszystkie prawa zastrzeżone.

    Projekt i obsługa techniczna: Aries Agency.

    Dołącz do nas:

    NIP: 9571193445

    REGON: 542839177

    KRS: 0001196558

    Przelew na cele statutowe Fundacji:

    YES, WE LOVE FOUNDATION

    Numer konta: 56 1020 1811 0000 0702 0483 5932

    Tytuł przelewu: Darowizna na cele statutowe Fundacji